Çocuklarda Uyku Problemleri
Çocuk için uyku, güvendiği bildiği kişilerden ve ortamdan uzaklaşıp, belirsiz olan bir duruma tek başına geçiş halidir. Bir başka deyişle anne babaya yakın olmak isteyen çocuğu anne-babadan ayıran bir süreçtir. 2-3 yaş döneminde çocukların günlük 11-12 saat uykuya ihtiyacı vardır. (Ünsaldı & Artukmaç, 2014) Çocukluk çağında yaşanan korkular aslında bilişsel, duygusal olarak yaşanan gelişimin doğal bir sonucudur. Bilişsel olarak somut düşünmeye eğilimli olan çocuk açıklayamadığı ya da tanımlayamadığı görüntü veya sesler nedeniyle korku duyar. Gün içinde tanımlayamadığı durumları gece uyku öncesinde veya sırasında tekrar somutlaştırıp gece korkuları yaşar. Özellikle 2-6 yaş arası çocukların korku problemlerinin ortaya çıktığı yaş dönemleridir. Çocukların korkuları yaş dönemlerine göre şekillenir. (Yavuzer,2013) Yaş dönemine göre korkular aşağıdaki gibidir:
- 3-4 yaş korkuları; hayvanlar, canavarlar, cadılar, zombiler, gölgeler veya korkunç insanlar
- 5-6 yaş korkuları; ölmek, anne babanın ölmesi, anne babanın çocuğu terk etmesi, evin yolunu bulamamak, kaybolmak, kazalar, hayaletler
Özellikle 5 yaş öncesi dönemde çocuklar rüya ve gerçeği ayırt edemez, rüyada gördüğü nesneyi ya da durumu gerçek olarak algılar. Bu nedenle de rüyalar dolayısıyla da rüyayı getiren uykular oldukça korkutucudur. Eğer çocuk rüyasında canavar gördüyse, sizin canavarların olmadığını söylemeniz çocuk için anlamlı değildir, çünkü o az önce canavarı görmüştür. (Ünsaldı & Artukmaç, 2014.)
Öneriler:
- Çocuğunuzun uyku problemi yaşaması sizi kaygılandırıyor olabilir. Bu konudaki endişenizi ve huzursuzluğunuzu onunla paylaşmayın. Korkan çocuğa sürekli korkup korkmadığını sormak, bu konuyla ilgili uzun konuşmalar yapmak ya da korkusu nedeniyle sizin yanınızda yatmasına izin vermek onun üzerindeki ilgiyi arttıracaktır. Dolaylı yoldan istenmeyen davranışı pekiştirmiş olacaksınız. Bunun tam tersi olarak “korkacak ne var ki” gibi tutumlar sergilediğinizde de çocuk kendini anlaşılmamış hissedecek, çaresizlik yaşayacaktır. (Yavuzer, 2013)
- Çocuğunuzun uykuya geçebilmesi için uyku öncesi ritüelleri oluşturmak iyi gelecektir. Evdekilere uyumadan önce süt içmek, iyi geceler dilemek, pijamalarını giymek, birlikte kitap okumak gibi yöntemler onu uykuya hazırlayacaktır. Uykuya alıştıktan sonra bu ritüelleri yavaş yavaş azaltabilirsiniz.
- Çocuğunuzun rahat uykuya geçebilmesi için uyumaya elverişli ortamlar hazırlamak önemlidir. Bunun için sakin bir oda, az ışıklı bir ortam ideal olacaktır.
- Çocuğunuzun korktuğu durumun ya da nesnenin resmini çizmesi ya da hamur veya kille onu dışsallaştırması korkusuyla baş etmesini kolaylaştıracaktır.
- Öğle uykusu saati akşam uyku vaktine yakın olmamalıdır.
- Bu yöntemleri deneyip çocuğunuzun uyku problemi konusunda ilerleme kaydedemediğinizi düşünüyorsanız bir uzmandan destek almanız yararlı olur.
Referanslar
Yavuzer, Haluk. Bedensel Zihinsel ve Sosyal Gelişimiyle Çocuğunuzun İlk 6 Yılı. 30. Basım Remzi Kitapevi, 2013.
Yavuzer, Haluk. Ana Baba Okulu. 18. Basım Remzi Kitapevi, 2013.
Artukmaç, Y., Ünsaldı R. Teo’nun Gece Korkusu Kitabı. Bilgi Yayınevi Çocuk Kitaplığı, 2014.
Anahtar Kelimeler: Pedagog, Çocuk Psikologu,İstanbul Çocuk Psikologu